İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Odyoloji Uzmanlarından Dr. Halide Kara, çocuklarda ve yetişkinlerde yaşanan işitme kayıplarında yaygın olarak kullanılmaya başlanan işitme implantı uygulamasından sonra rehabilitasyon sürecinin başarıyı artıran en önemli etkenlerden olduğunu söyledi.
Günümüzde yaygın olarak uygulanan koklear implant ile ileri veya çok ileri derecede sensörinöral işitme kayıplı hastanın, işitsel uyaranları ve konuşma seslerini doğala en yakın şekilde algılaması amaçlanıyor. Ancak işitmenin geri kazanılmasında ilk adım olan implantlama sonrasında işitsel eğitim programları, işitme kayıplı bireyin potansiyelini yerine getirmesine yardımcı olmak için kritik bir öneme sahip.
Kulaklara ve beyne fizik tedavi uyguluyoruz
Konu hakkında bilgi veren İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Odyoloji Uzmanlarından Dr. Halide Kara, işitsel eğitimin, kulaklar ve beyin için fizik tedavi olarak tanımlanması gerektiğini belirtti. Bu süreçte işitsel beceri ve dinlemenin gelişimi ve sonucunda da daha iyi sözel iletişim becerisi beklendiğini söyleyen Dr. Halide Kara, koklear implant ameliyatı öncesi ve sonrasında işitsel eğitimi her hastaya önerdiklerini belirtti. İşitsel eğitim, işitme kaybı olan çocuk veya yetişkine kendisi için hala mevcut olan ses ipuçlarından tam olarak yararlanmayı öğretme süreci olarak adlandırılıyor.
Süreç hakkında bilgi veren Kara, koklear implant aktive edildiğinde seslerin duyulabildiğini fakat beynin otomatik olarak anlamla bağlantı kuramadığını, bu nedenle koklear implant tarafından sağlanan yeni gelen sese uyum sağlamak ve anlam vermek için zamana ve pratiğe ihtiyaç olduğunu söyledi. Kara şöyle devam etti: “Daha önce hiç duymamış çocuklar, koklear implant tarafından sağlanan yeni işitsel sinyal ile bir dil sistemi geliştirme sürecindedir.
Belirlenmiş bir dil sistemine sahip olan yetişkinler de yeni sinyale anlam yüklemeyi öğrenmelidir. Tüm işitme kayıplıların, maksimum potansiyellerine ulaşmak için işitsel açıdan zengin bir ortamda bulunmaları gerekmektedir. Yetişkin işitme kayıplı bireylerde rehabilitasyon, öncelikle işitme kaybının kabulü, hastaya uygun işitme cihazının seçimi, yardımcı cihazlar hakkında bilgilenme ve iletişimi sürdürme becerilerini kapsamaktadır.”
Yetişkin işitme kayıplı hastalarda rehabilitasyon, hastanın içinde bulunduğu süreci fark etmesi ve kabullenmesi ile başlıyor. Kliniğe işitme kaybı şikâyeti ile başvuran hastadan, ayrıntılı hikâye alınarak, gerekli odyolojik değerlendirmeler yapılıyor. İşitsel eğitim, işitsel deneyimleri, rezidüel işitme düzeyinden maksimum ölçüde yararlanarak yorumlama yeteneğini geliştirmek için tasarlanmış bir süreç olarak, analitik, sentetik veya iki yaklaşımın bir kombinasyonu olarak planlanabiliyor.
Hastaların, bu süreçte yönetim stratejilerini öğrenmek için yönlendirildiğini ve desteklendiğini belirten Dr. Halide Kara, bu sürecin başarısında ailenin katılımı ve desteğinin son derece önemli olduğunu da sözlerine ekledi.
İşitsel rehabilitasyonun sese anlam verme sürecine yardımcı olduğunu vurgulayan Dr. Halide Kara, işitsel eğitimin, bir bireyin akademik, iş, ev ve sosyal ortamlarında karşılaşacağı mesajları daha iyi anlayıp, diyaloğa girebilme becerisini desteklediğini söyledi. Özellikle, gürültüde anlama, telefonla konuşma, algısal becerilerin gelişimi noktalarında bireylerde ortaya çıkan ihtiyacın rehabilitasyonla karşılandığını söyleyen Kara, doğru bir rehabilitasyon programı ile başarılı sonuçlara ulaşıldığının altını çizdi.