İshal neden olur, nasıl tedavi edilir?
İshal, bağırsakların hareketlenmesi yüzünden dışkılamanın normalden çok daha sulu olması durumudur. İshal neden olur, nasıl tedavi edilir sorularının cevabı ise hastalığın altında yatan sebebe bağlı olarak değişiklik gösterir.
Eğer ishal ciddi bir hastalıktan kaynaklanmıyorsa normal şartlarda 1-2 gün sonra bağırsak hareketleri normale döner ve kişi olağan yaşantısına devam edebilir. Fakat daha ciddi bir hastalığın olasılığına karşılık ishalin neden olduğunun öğrenilmesi önemlidir.
Sağlıklı beslenmek ve vücut için gerekli olan besinleri almak hem hastalıkları önler hem de yaşam kalitesini yükseltir. Her ne kadar sağlıklı olduğunu düşündüğünüz besinleri tüketmeye gayret etseniz de kimi zaman yediğiniz bazı besinler sağlığınızı tehlikeye atabilecek ciddi hastalıklara zemin hazırlayabilir.
Çok ciddi ishal vakalarında 13-14 litre sıvı kaybı yaşanabilir
İshalin belirtileri arasında sürekli olarak tuvalete çıkma ihtiyacı, cıvık ya da sulu dışkılama, susuzluk, tuvaletini tutamama, bulantı, kusma, ateş, karın bölgesinde kramp şeklinde ağrı, gaz şikayeti ve halsizlik bulunur.
Özellikle çocukluk döneminde karşılaşılan ve rota virüsü etkisi yüzünden ortaya çıkan zehirli ishal vakaları da oldukça fazladır. Zehirli ishalin belirtileri genellikle mayıs ve haziran aylarında görülür.
Belirtiler normal ishalin belirtileriyle hemen hemen aynıdır. Ancak bebeklerde ve çocuklarda 3-8 gün arasında devam eder. Zehirli ishal aşırı sıvı kaybına sebep olduğu için böbrek yetmezliğine kadar gidebilen çok ciddi bir ishal türüdür. Hızlı kilo kaybı en önemli belirtisidir.
İshal neden olur?
Yediğiniz şeylerden enfeksiyonlara pek çey ishale neden olabilir. İshal ciddi bir rahatsızlığın da işaret olabilir. Bu yüzden ishalin neden olduğunun anlaşılması önemlidir.
Mide gribi
Mide gribi birçok virüsün neden olduğu mide ve bağırsak iltihaplanmasıdır. Tüm dünyada yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Genellikle enfekte olmuş yiyecek veya su yoluyla bulaşır ve insanlarla yakın temas yoluyla yayılır.
Mide gribinin en yaygın belirtilerinden biri sulu ishaldir. Bu hastalığı önlemek için ellerin hijyenine önem vermek ve kirli, mikroplu su ile temastan kaçınmak gerekir.
Gıda zehirlenmesi
Genellikle bozuk, günü geçmiş ve uzun süre beklediği için üzerinde mikrop üremiş toksik besinlerin tüketilmesi sebebiyle yaşanan durumdur. Gıda zehirlenmesinin başlıca belirtileri ise mide bulantısı, kusma, hafif ateş, kilo kaybı, halsizlik, baş ağrısı ve ishaldir.
Bakteriyel bağırsak enfeksiyonu
Bu hastalık mide ve bağırsaklarda iltihaba neden olur. En sık rastlanan belirtileri ise; mide bulantısı, kusma, şiddetli abdominal kramplar ve ishaldir.
Hijyen koşullarının kötü olması yüzünden hayvanlarla, toksik maddelerle veya bakteri içeren su ya da yiyecekler ile kolaylıkla bulaşan bu hastalık hızlı bir kilo kaybına yol açar.
İshal nedeni gıda alerjileri
Bağışıklık sisteminin tüketilen besinlere anormal bir şekilde tepki göstermesi gıda alerjisi olarak karşımıza çıkar. Gıda alerjisi ülkemizde oldukça fazla rastlanan bir problemdir.
Çocuklarda daha sık görülür. ABD’de yaklaşık 13 çocuktan 1’inde gıda alerjisi olduğu tespit edilmiştir. Gıda alerjisi deriyi, mide bağırsak sistemini ya da solunum veya kardiyovasküler sistemi etkileyebilir.
Birçok gıda türü alerjen olabilir, ancak bazı gıdaların alerjik reaksiyonu tetikleyici özelliği çok daha fazladır. En sık alerjiye sebep olan gıdalar; soya, buğday, balık, yumurta, inek sütü ve yer fıstığıdır.
Huzursuz bağırsak sendromu
Huzursuz bağırsak sendromu, genellikle bağırsakta yapısal olarak bir probleme neden olmayan ancak fonksiyonel olarak yaşam kalitesini bozan ve daha çok şişkinlik, karın ağrısı, halsizlik ve ishal ya da kabızlık ile kendini gösteren bir hastalıktır. Kişinin yaşam kalitesini bozar. Uzun süreli ishal nedenleri arasında ilk sırada yer alır.
Laktoz intoleransı
Laktoz intoleransı, laktoz adı verilen bir tür doğal şekerin parçalanamamasından dolayı ortaya çıkar. Laktoz yaygın olarak süt ve yoğurt gibi süt ürünlerinde bulunur.
Eğer ince bağırsak laktozu sindirmek ve parçalamak için yeterli miktarda laktaz enzimi üretmeyi bırakırsa laktoza toleranssız hale gelinir.
Bu durumda, sindirilememiş olan laktoz kalın bağırsağa geçer. Kalın bağırsakta bulunan bakteriler ise sindirilmemiş laktozla etkileşirler ve sonunda şişkinlik, gaz ve ishal gibi semptomlara neden olurlar. Bu durum ayrıca laktaz eksikliği olarak da adlandırılabilir.
Ülseratif kolit
Ülseratif kolit, bir inflamatuar bağırsak hastalığıdır. ve gastrointestinal sistemi etkileyen bir grup hastalığın meydana gelmesiyle oluşur. Ülseratif kolit genellikle kalın bağırsağın(kolon olarak da adlandırılır), rektumun ya da her ikisinin de iltihaplandığı zaman meydana gelir.
Bu iltihap, kalın bağırsağın iç yüzeyinde ülser adı verilen küçük yaraların ortaya çıkmasına sebep olur. Genellikle rektumda başlar ve yukarı doğru yayılır. Tüm kolonu kapsayabilir. İltihap, bağırsağın sürekli hareket halinde olmasına ve sık sık tuvalete çıkmaya neden olur.
Bağırsakların yüzeyindeki hücreler öldükçe ülserler oluşur. Ülserler, mukus ve irin kanamasına ve akmasına neden olabilir. Ülseratif kolitin belirtileri; şişkinlik, halsizlik, ateş, kilo kaybı, sürekli dışkılama hissi ve kanlı ishaldir.
İshal Nasıl Tedavi Edilir?
İshalin tedavi yöntemleri problemin altında yatan sebebe bağlı olarak değişir. Bu yüzden öncelikle ishalin kaynağı belirlenmeli ve ona göre tedavi yöntemleri planlanmalıdır.
Ancak su gibi ishal nasıl geçer ya da ishalin semptomlarından nasıl kurtulurum diye merak ediyorsanız ishal için belli başlı tedavi yöntemleri elbette mevcut.
Antibiyotikler
Eğer ishale yakalanma sebebiniz bakteri ya da parazit kaynaklı ise hekiminiz size antibiyotik reçete edecektir. Antibiyotikler virüsün sebep olduğu ishal üzerinde etkili değildir.
Ancak parazit sebebiyle oluşan ishale karşı oldukça etkilidir ve kısa sürede ishali keser. Antibiyotikler yetişkinlerde ishal tedavisi için uygulanan başlıca tedavi yöntemlerinden biridir.
Sıvı alımını artırmak
İshal boyunca vücut oldukça fazla sıvı tüketir. Bu durum vücudun susuz kalmasına, böbreklerin rahatsızlanmasına ve elektrolit dengesizliğine sebep olur. Doktorunuz ishalin giderilmesi için öncelikle sizden sıvı alımını artırmanızı isteyecektir.
Kaybedilen sıvı ve tuz miktarının geri kazanılması tedavinin etkinliği açısından çok önemlidir. Eğer kaybettiğiniz sıvı miktarı çok fazla ise hekiminiz size damar yolu ile sıvı takviyesi yapacaktır.
Yoğurt
Yoğurt bağırsak sağlığı için son derece önemli bir besin kaynağıdır. Yoğurdun içerisinde bulunan yararlı bakteriler, bağırsağın içinde yaşayan zararlı bakterilere savaş açar ve onları yok ederler.
Ayrıca probiyotik içeren yoğurtlar da bağırsak hareketlerini düzene soktukları için ishal oluşumunun önüne geçme konusunda oldukça başarılıdırlar.