Enfeksiyon, üretrayı (idrarı mesaneden dışarıyla yönlendiren tüp), böbrekleri veya mesaneyi etkileyebilir. İdrar yolu enfeksiyonlarının içinde en sık görülenlerin başında mesanenin enfeksiyonu olan sistit hastalığı gelmektedir. İdrar yolu enfeskyonu, idrar yolunun herhangi bir bölümünü etkileyebilir:
Üretrit
İdrarı mesaneden vücudun dışına taşıyan tüpün enfeksiyonudur.
Sistit
Mesanede enfeksiyon oluşması durumudur.
Piyelonefrit
Böbreklerin enfeksiyonudur, idrar yollarındaki anatomik bir bozukluk nedeniyle idrarın mesaneden böbreklere doğru geri kaçması nedeniyle ortaya çıkabilir.
İdrar yolu enfeksiyonunun belirtileri şunlardır;
- Sık idrara çıkma
- İdrar yaparken ağrı veya yanma
- Ateş
- Yorgunluk
- İdrarda kanın var olabileceğini gösteren koyu renkli, bulanık veya kırmızımsı renkte olan idrar
- Kötü kokulu idrar
- Özellikle kadınlarda, pelvik (alt karın bölgesi) ağrısı
- Kaburgaların altında arka veya yanda ağrı
- Bulantı ve / veya kusma
- Sıkışıklık hissine rağmen sadece az miktarda idrar yapmak
İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda sıklıkla görülen hastalıkların başında gelmektedir. Birçok kadın yaşamları boyunca birden fazla defa idrar yolu enfeksiyonu geçirebilir. Bunun temel nedeni, üretra adı verilen ve idrarı mesaneden dış ortama taşıyan tüp şeklindeki yapının kadınlarda erkeklere kıyasla daha kısa olmasıdır.
Dış ortamdaki bakteriler, kadınlarda daha kısa bir yol kat ederek mesaneye ulaşabilmektedir. Buna ek olarak, idrar yolu enfeksiyonlarının cinsel olarak aktif olan kadınlarda ve doğum kontrol yöntemi olarak diafram ve spermisidal (sperm öldürücü) krem kullanan kadınlarda daha sık olduğu saptanmıştır. Bunların yanı sıra, idrar yolu enfeksiyonlarına menopoz sonrası dönemde de sık rastlanmaktadır.
Tanı Yöntemleri
Normal idrar sterildir. İçinde herhangi bir bakteri, virüs veya mantar bulunmaz, çoğu zaman sindirim sistemindeki mikroplar idrar yoluna girdiğinde ve çoğalmaya başladığında idrar yolu enfeksiyonu oluşur. Bu şekilde oluşan enfeksiyonlar genellikle sindirim sisteminde doğal olarak bulunan koli basili (Escherichia coli) bakterisinden kaynaklanır.
Bunun yanı sıra, herpes, gonore, klamidya ve mikoplazma gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar da, idrar yolları enfeksiyonlarına, özellikle üretritlere, yol açabilirler. İdrar yolu enfeksiyonlarını teşhis etmek için kullanılan bazı testler aşağıdaki gibidir:
İdrar Tahlili
İdrarda bulunabilecek kanamaları, savunma hücrelerini, mikropları (bakteriler), çeşitli proteinleri ve idrarın özelliklerini tespit eder.
İdrar Kültürü
Enfeksiyona neden olan bakteri veya mantarları teşhis ederek ve bunlara uygun tedaviyi tespit etmeye olanak sağlar
İdrar yolu enfeksiyonu tekrarlanan bir problem haline gelirse, idrar yolunun normal olup olmadığını görmek için başka testler de kullanılabilir. Bu testlerden bazıları şunlardır:
Sistoskopi
Bu tetkikte hekim mesanenizin ve idrar yolunuzun iç kısmını inceler. Genellikle idrar yolu iltihabı, böbrek veya mesane taşları ve mesane tümörleri gibi idrar yolu rahatsızlıklarını teşhis etmek ve değerlendirmek için de kullanılır.
Böbrek ve Mesane Ultrasonu
Yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanılarak, mesane ve böbreklerin büyüklüğünü, şeklini gösterir. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilecek kitle, taş, kist, tıkanıklık ve anormallikleri kontrol eder.
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
İdrar yolunun ayrıntılı görüntülemesini yapmak için X-ışınları kullanılır.
Bunun dışında, su tüketimini arttırmanız da tedavinizin bir parçası olarak hekiminiz tarafından tavsiye edilebilir. İdrar yolu enfeksiyonu geçirme riskini azaltmak için alınabilecek önlemler aşağıdaki gibidir:
- Bol miktarda su tüketmek
- İdrar tutmaktan kaçınmak
- Tuvalet sonrası temizliği önden arkaya doğru yapmak
- Cinsel ilişkiden önce ve sonra genital bölgeyi temizlemek
- Cinsel ilişki sonrasında idrar yapmak
- Genital bölge temizliğinde sabun kullanımından kaçınmak
- Hijyenik pedleri sık değiştirmek
- Pamuklu iç çamaşırı giymek ve sıkı, oturan kıyafetlerden kaçınmak